Osteoporose wordt ook wel eens de ‘stille ziekte’ genoemd: zonder dat je het merkt, treedt er botontkalking op. De aandoening op zich is niet pijnlijk, maar ze vergroot wel het risico op een botbreuk.

Meer dan 3 op 10 mensen krijgen vroeg of laat osteoporose, ook wel botontkalking genoemd. Daarbij neemt de hoeveelheid kalk in de botten af, waardoor ze heel broos worden. Osteoporose is een systemische botaandoening: je hele skelet lijdt eraan, niet één specifieke plek. Toch zijn vooral heupen, polsen en ruggenwervels kwetsbaar.

Natuurlijk proces

Een bot vernieuwt zich voortdurend en wordt steeds afgebroken en opgebouwd. Op die manier kunnen botbreuken genezen. Tot aan je dertigste nemen botten goed calcium op. Daardoor bouwt je lichaam meer bot op dan dat het afbreekt. Maar daarna keert het proces om: de calciumopname daalt en dus ook de botmassa neemt af. Hoe lager de massa, hoe kwetsbaarder het bot. Hoe ouder je dus bent, hoe hoger de kans op botontkalking.

De link met pijn?

Van het proces van bontontkalking voel je niets. Enkel een arts kan dan ook osteoporose vaststellen. Dat gebeurt via een botdensitometrie – ook wel een botdichtheidsmeting genoemd.

De gevolgen van botontkalking, daarentegen, veroorzaken wél pijnklachten. Denk bijvoorbeeld aan een botbreuk. Daarnaast kunnen ook de rugwervels inzakken, waardoor je pijn ervaart bij het bewegen. Hierdoor krijg je mogelijk een voorovergebogen houding, wat dan weer rugklachten kan uitlokken.

Combinatie van risicofactoren

Niet iedereen krijgt osteoporose. Er zijn verschillende factoren die de kans op botontkalking vergroten. Enkele daarvan heb je niet in de hand: leeftijd, geslacht en genetica. Zo hebben vrouwen dubbel zoveel kans om osteoporose te krijgen dan mannen. Vrouwen die vroeg in de menopauze komen (jonger dan 45 jaar), lopen nog meer risico.  Maar er zijn ook factoren waar je wél een invloed op hebt. Tabak, alcohol, een tekort aan vitamine D en een gebrek aan beweging stimuleren het proces.

Help osteoporose voorkomen: 4 tips

Met enkele (eenvoudige) maatregelen ga je osteoporose tegen:

1. Eet dagelijks 4 zuivelproducten

Melk, kaas en yoghurt houden je calciuminname op peil. Streef daarnaast algemeen een evenwichtig voedingspatroon na.

2. Zorg ervoor dat je huid voldoende vitamine D kan aanmaken

Vitamine D helpt om calcium uit je voeding op nemen en draagt dus bij tot sterke botten. Spendeer dagelijks minstens een half uur met blote handen en gezicht buiten. Je lichaam maakt via zonlicht voldoende vitamine D aan, ook op bewolkte dagen.

3. Beweeg dagelijks minstens 30 minuten

Zo bevorder je niet alleen de aanmaak van botweefsel, je traint ook je reactievermogen waardoor je minder snel valt.

4. Neem maatregelen om valpartijen te voorkomen

Een botbreuk voor je vijftigste vergroot de kans op osteoporose. Verwijder daarom losliggende matten of elektriciteitssnoeren en zorg voor voldoende verlichting, ook ’s nachts. Ben je vaak duizelig, dan kan je – na advies van je huisarts of apotheker – een (natuurlijk) middel tegen duizeligheid nemen.