Hoe word je verkouden?

Door Nel

Geplaatst op 24 januari 2022

Medische revisie door Peter De Smet, Scientific & Medical Education Manager & Bert Hannosset, M.D.

Een pijnlijke keel, een verstopte neus en lichte hoofdpijn: wie deze symptomen vaststelt, weet meestal hoe laat het is. Volwassenen krijgen gemiddeld drie tot vier keer per jaar met een verkoudheid te maken. Hoewel het meestal een onschuldig kwaaltje is, blijven verkoudheden knap lastig. Om ze zoveel mogelijk te vermijden, is het nuttig om te weten hoe je ze oploopt.

Onze bovenste luchtwegen – mond, neus en keel – zijn bekleed met een laag cellen die slijm produceren. Dat is maar goed ook: deze beschermende slijmvliezen vangen onder meer stof op, bevochtigen de lucht die we inademen en verwarmen deze ook indien nodig om de onderste luchtwegen te beschermen. Als ze echter ontstoken raken, spreken we van een verkoudheid. In dat geval zwellen de slijmvliezen op en produceren ze veel meer slijm – of ‘snot’ – dan gewoonlijk. Met alle bekende gevolgen: je hoest erop los en snottert de ene na de andere zakdoek vol.

WAT VEROORZAAKT VERKOUDHEDEN?

De grote schuldigen zijn voornamelijk virussen: microscopische organismen die tot 100 keer kleiner zijn dan bacteriën. Er bestaat niet zoiets als hét verkoudheidsvirus, want meer dan tweehonderd verschillende virusstammen kunnen een verkoudheid uitlokken. De bekendste groep is die van de zogenoemde ‘rhinovirussen’, zoals het bekende RSV, die verantwoordelijk zijn voor minstens de helft van alle verkoudheden.

Tot overmaat van ramp muteren deze virussen erg snel, waardoor je na een verkoudheid slechts korte tijd immuun bent voor nieuwe besmettingen.

Wat is het beste medicijn tegen verkoudheid?

De grote variatie aan virussen die een verkoudheid veroorzaken, is eigenlijk de reden dat er eigenlijk nog geen medicijn tegen een verkoudheid zelf bestaat. Al is er misschien wel hoop voor de toekomst: een studie van de universiteiten van Stanford en California heeft mogelijk de basis gelegd voor een geneesmiddel tegen enterovirussen die onder meer verkoudheid veroorzaken. In afwachting van het veelbelovende geneesmiddel tegen verkoudheid, kan je natuurlijk wel een beroep doen op een van de verschillende middelen die de vervelende symptomen van verkoudheid verlichten.

HOE LOOP JE EEN VERKOUDHEID OP?

Virussen verspreiden zich via de lucht of via aanraking. Iemand die niest in je buurt kan al voldoende zijn. Het virus houdt zich immers schuil in de minuscule speekseldruppeltjes die rondzweven als iemand praat, hoest of niest. Ook iemand de hand schudden die net zijn neus heeft gesnoten, kan een besmetting opleveren. Het is trouwens niet bewezen dat de kou ook effectief verkoudheid veroorzaakt. Aan de andere kant kan afkoeling er wel voor zorgen dat je weerstand afneemt, wat je wel vatbaarder maakt voor virussen.

Eens het virus bij jou is aanbeland, nestelt het zich in je slijmvliezen. Daar begint het zich te vermeerderen door miljoenen kopieën van zichzelf te laten maken door lichaamseigen weefselcellen. Ongeveer twee tot drie dagen nadat het virus zich in je slijmvliezen nestelde, steken de symptomen van verkoudheid de kop op.

WAT GEBEURT ER IN JE LICHAAM NA BESMETTING met een verkoudheidsvirus?

Eens het virus zich in je lichaam aan het verspreiden is, treedt je immuunsysteem in actie. Het kan 2 tot 7 dagen duren voor het virus verslagen is. Ironisch genoeg worden heel wat symptomen van een verkoudheid niet veroorzaakt door het virus zelf, maar door je lichaam dat het virus probeert te bestrijden:

Lopende of verstopte neus: het lichaam maakt meer snot aan, om het virus naar buiten te werken. Ontdek onze beste tips om een verstopte neus te verhelpen.
Hoesten en niezen: een aantal dagen na de besmetting wordt het slijm taaier. Ook dat doet het lichaam om het virus te vatten en naar buiten te werken, via hoesten en niezen.
Lichte koorts: het lichaam bestrijdt indringers met boodschappersstoffen die de lichaamstemperatuur doen stijgen. Hierdoor wordt immers het virus in haar vermeerdering geremd. Lichte koorts werkt zo als een natuurlijk afweermiddel.

KAN JE EEN VERKOUDHEID VERMIJDEN?

Een verkoudheid helemaal uitsluiten, is bijna onmogelijk. Het heeft ook weinig zin om met een mondmasker rond te lopen, maar met de volgende tips beperk je het snotteren tot een minimum:

Was je handen goed en regelmatig. Dit blijft de allerbeste methode om te vermijden dat allerlei virussen met je slijmvliezen in contact komen.
Vermijd grote groepen mensen tijdens het griep- en verkoudheidsseizoen.
Hou je immuunsysteem op peil. Slaap voldoende, sport regelmatig, vermijd stress en zorg voor een evenwichtig voedingspatroon.
Wees extra alert tijdens een opstoot van verkoudheden. Zijn er verschillende gezinsleden, vrienden of collega’s verkouden? Wees dan extra voorzichtig en drink bijvoorbeeld niet uit andermans glas of ga niet neus aan neus staan met iemand die duidelijk verkouden is.
Ventileer de ruimtes waarin je vertoeft regelmatig. Net zoals bij het coronavirus, is het belangrijk om je kantoor, klaslokaal, woning, etc. voldoende te verluchten. Zo is er onder meer een studie die heeft aangetoond dat een hogere ventilatiegraad leidde tot minder besmettingen met verkoudheidsvirussen.

Hoe verkoudheid genezen?

Eens je verkouden bent, zit er niets anders op dan uit te zieken. De vervelende symptomen kan je verlichten met verschillende middelen, maar daarnaast is het ook slim om je lichaam zoveel mogelijk rust te gunnen en het de strijdmiddelen te geven dat het nodig heeft om het virus te verslaan:

Drink water: door goed te hydrateren, kan je lichaam overtollig slijm efficiënt afvoeren. Met warme dranken zoals saliethee kan je ook de keelpijn verlichten. Laat koffie en alcohol best even weg tijdens het uitzieken, want deze hebben een averechts effect.
Eet gezond: door voldoende groenten en fruit te eten, krijgt je lichaam de nodige bouwstoffen – zoals vitamine C – die nodig zijn voor een goed herstel.
Neem rust: geef je immuunsysteem de kans om het virus te verslaan door voldoende te rusten. Probeer ook stress zoveel mogelijk te mijden.
Stop even met sporten: belast je lichaam niet met intensieve inspanningen, want dit kan het herstel vertragen.
Neem een warme douche of bad: het zal de genezing niet versnellen, maar de warme dampen zorgen er wel voor dat je luchtwegen weer deels vrijkomen.