We horen het van jongs af aan: voldoende slapen is essentieel voor je gezondheid. Maar waarom precies? En wat gebeurt er dan wanneer je te weinig slaapt?

Het belang van slaap

Voldoende slaap is essentieel om goed te functioneren, zowel fysiek als mentaal:

• Tijdens de slaap herstelt je lichaam. Onder andere je spieren recupereren van de geleverde inspanningen.
• Ook je brein heeft nood aan rust: je hersenen verwerken alle opgedane indrukken en informatie.
• Tot slot vinden er tal van automatische processen plaats als je slaapt. De hoeveelheid stresshormonen neemt bijvoorbeeld af, terwijl groeihormonen toenemen.

Hoeveel slaap heb je nodig?

Niet iedereen hoeft evenveel te slapen. Algemene richtlijnen bestaan niet, al geven artsen wel deze leidraad mee:

• kinderen (6 tot 11 jaar): 10 tot 11 uur per nacht;
• adolescenten (12 tot 18 jaar): 9 uur per nacht;
• volwassenen: 7 tot 9 uur per nacht.

Hou ouder je wordt, hoe minder slaap je doorgaans nodig hebt. Daarnaast zijn er ook de zogeheten kortslapers. 5 tot 10% van de bevolking heeft aan minder dan 7 uur slaap genoeg.

Wat gebeurt er als je te weinig slaapt?

Sporadisch een korte nacht kan weinig kwaad. Slaap je onvoldoende gedurende een langere periode, dan kunnen de gevolgen ernstig zijn:

Je ervaart cognitieve stoornissen

Afspraken onthouden, helder nadenken, je concentreren: wanneer je uitgerust bent, voer je veel makkelijker cognitieve taken uit. Ben je vermoeid, dan zet je lichaam alles op alles om wakker te blijven, waardoor de frontale hersenkwab minder energie krijgt. En net dit deel van je hersenen is essentieel voor cognitieve functies. Je brein slaat tilt en je maakt sneller fouten. Zo wijst onderzoek uit dat flink wat verkeersongelukken te wijten zijn aan een gebrek aan slaap.

Je hebt minder controle over je emoties

Een slaapgebrek verhoogt de activiteit in de emotionele gebieden van de hersenen. Je voelt je sneller chagrijnig en je hebt een korter lontje. Daarnaast laat je je meer drijven door impulsen, waardoor de kans op stemmingswisselingen en zelfs depressie toeneemt.

Je loopt meer risico op lichamelijke kwalen

Te weinig slaap heeft een invloed op de ontwikkeling van allerlei ziekten en aandoeningen. Een voorbeeld is obesitas. Je lichaam maakt namelijk te weinig hormonen aan die een voldaan gevoel geven, waardoor je meer wil eten.

Daarnaast gaat ook je immuunsysteem gebukt onder een slaaptekort. Tijdens de slaap produceert je lichaam de nodige afweerstoffen. Bij een tekort aan slaap ben je dus vatbaarder voor infectieziektes, zoals de griep.

Ook stijgt de kans op cardiovasculaire aandoeningen, zoals een beroerte of hartaanval. Bij een chronisch slaaptekort geraken ook een aantal zelfregulerende processen verstoord. Onder meer bloeddruk en suikerniveau gaan de hoogte in, met mogelijk ernstige gevolgen.

Het is duidelijk dat te weinig slaap een grote impact heeft op je gezondheid. Een studie die in 2010 in het vakblad Sleep verscheen, toonde al aan dat wie onvoldoende slaapt zelfs meer risico loopt om vroeger te sterven.

Wat als je niet kan slapen?

Zo’n 44% van de Belgen slaapt slecht. Een groot deel daarvan ervaart slaapproblemen door stress. Slaapeloosheid en stress kunnen elkaar versterken waardoor je in een vicieuze cirkel terecht komt. Volg ons advies om de signalen kan herkennen en de cirkel te doorbreken.

Lig je ’s nachts vaak wakker? Probeer onze 8 beste tips om sneller in slaap te vallen.

Als je ernstige slaapstoornissen hebt, neem je best contact op met je arts om eventueel slaaptherapie te volgen.