Maagverkleining: de voor- en nadelen van 3 verschillende technieken op een rij
Mensen met obesitas kiezen steeds vaker voor een maagverkleining om blijvend te vermageren en hun gezondheid te verbeteren. Zo’n chirurgische ingreep lijkt een makkelijke en effectieve oplossing, maar is dat ook zo? En wat zijn de voor- en nadelen van de verschillende technieken? Een antwoord op enkele vragen.
Wat houdt een maagverkleining in?
Het woord zegt het zelf: bij een maagverkleining wordt de maag verkleind. Met die kleinere maag krijg je sneller een voldaan gevoel en eet je automatisch minder. Als gevolg gaat vermageren haast vanzelf.
De voor- en nadelen van de 3 technieken
Er bestaan drie types maagverkleining: een gastric banding, een gastric bypass en een gastric sleeve. Je leeftijd, levensstijl en algemene gezondheidstoestand bepalen welke ingreep de beste resultaten zal geven in jouw geval.
1. Gastric banding
De gastric banding, bij ons meestal maagband of maagring genoemd, is de oudste techniek van de drie. Met een elastische ring wordt een kleine voormaag gecreëerd.
Het voordeel is dat je maagring zonder enig risico weer verwijderd kan worden en je maag dus nog terug in haar oorspronkelijke staat kan hersteld worden.
Het nadeel is dat de maagring soms al eens verschuift of doorheen de maag groeit. Dit kan complicaties geven.
2. Gastric sleeve
Bij de gastric sleeve wordt je maag verkleind met zo’n 75%. Dat stuk van de maag wordt daarbij permanent verwijderd. Wat overblijft is een smalle, buisvormige maag.
Het voordeel is dat de kans op een darmobstructie (een plotse verstoring in de passage van voedsel door de darm) erg klein is en dat er zelden symptomen van het zogenaamde dumpingsyndroom zijn. Bij dumping leegt de maag te snel, met koud zweet, trillen, duizeligheid, misselijkheid, geeuwhonger, hartkloppingen en flauwvallen als mogelijke gevolgen.
Het nadeel van een gastric sleeve is dat de ingreep niet omkeerbaar is omdat een groot deel van de maag permanent weggehaald wordt.
3. Gastric bypass
Bij de gastric bypass verkleint je maag met liefst 95%. Het grootste deel van je maag wordt afgesloten met hechtingsnietjes. Er wordt zo een kleine maag, of maagpouch aangelegd. Je restmaag produceert wel nog verteringssappen en hormonen maar vervoert geen voedsel meer.
De maagpouch wordt met chirurgische nietjes ongeveer 45 cm lager aan je dunne darm vastgemaakt. Zo wordt een stuk van je dunne darm overgeslagen, waardoor je minder vetten en suikers en dus ook minder calorieën opneemt. De verteringssappen van de restmaag komen terug samen met het voedsel op het punt waar de kleine maag aansluit op de dunne darm.
De gastric bypass wordt vandaag beschouwd als de meest efficiënte techniek en is dus de meest gehanteerde. Er zijn dan ook significante voordelen:
- Het gewichtsverlies na een bypass bedraagt gemiddeld 75% van het overgewicht.
- Eventuele refluxklachten verminderen.
- Het effect op diabetes, hoge cholesterol en hoge bloeddruk is gunstig.
- Mogelijke klachten van hevig snurken verminderen.
- Het risico om vroegtijdig te sterven daalt drastisch. Net als het risico op hartfalen.
Het nadeel van een gastric bypass is dat de operatie erg complex is en heel erg moeilijk omkeerbaar. De techniek houdt bovendien enkele risico’s in.
- Er kunnen complicaties optreden tijdens of onmiddellijk na de ingreep, zoals bloedingen of de verwonding van een buikorgaan.
- Bij ernstige complicaties is er een risico op overlijden, zij het uiterst klein.
- Soms moet de ingreep opnieuw uitgevoerd worden, bijvoorbeeld wanneer er darmobstructie is.
- Doordat de maag zich snel leegt, kan het dumpingsyndroom optreden (met klachten zoals koud zweet, trillen, duizeligheid, misselijkheid, geeuwhonger, hartkloppingen en flauwvallen).
- Op middellange termijn bestaat een grote kans op vitaminetekort en is ondervoeding mogelijk.
- Een zwangerschap wordt tot twee jaar na de ingreep ten strengste afgeraden door het risico op een miskraam, slechte ontwikkeling van de foetus of op een vroeggeboorte.
Zijn er complicaties en nevenwerkingen mogelijk?
Er zijn wel risico’s op complicaties of onaangename nevenwerkingen. Chronische buikpijn is er één van. Bovendien kunnen de permanente focus op voeding en mogelijke bijwerkingen de levenskwaliteit verlagen. Naar de impact hiervan is nog weinig onderzoek gedaan. De mogelijke mentale gevolgen zijn dus nog niet gekend.
Wie komt in aanmerking voor een maagverkleining?
Niet iedereen met overgewicht kan aanspraak maken op een maagverkleining. Een maagverkleining wordt gebruikelijk pas overwogen wanneer er sprake is van extreme obesitas. Omgezet in cijfers is dat een Body Mass Index van 40 of hoger.
Toch komen ook mensen met een lager BMI in aanmerking voor een operatie. Dat kan wanneer er complicaties door obesitas optreden. Denk aan patiënten met hart- en vaatziekten, diabetes en slaapapneu.
Sowieso is er een leeftijdsgrens en mogen enkel mensen ouder dan 18 jaar de ingrijpende operatie ondergaan.
Wat met eten en drinken na een maagverkleining?
Een maagverkleining kan enkel tot permanent succes leiden dankzij een gezond eet- en drinkpatroon.
Verkeerde eetgewoonten kunnen na een maagverkleining bijzonder onaangename effecten hebben. Vooral bij een gastric bypass kan een te grote inname van suikers, vetten, zout en koolhydraten kunnen namelijk uitmonden in het zogenaamde dumpingsyndroom. Koud zweet, trillen, duizeligheid, misselijkheid, geeuwhonger, hartkloppingen en flauwvallen zijn dan het gevolg.
Verder wordt aangeraden voldoende water te drinken en tegelijk bruisende en suikerhoudende dranken te vermijden. Alcohol is niet verboden maar doseren is zeker essentieel.
Wat is de kans op succes?
Maagverkleiningen hebben vaak een groot effect. Hoe groot dat effect is, hangt af van het type maagverkleining. Vooral de gastric bypass leidt doorgaans tot een spectaculair resultaat met drastisch gewichtsverlies. De meeste patiënten verliezen op termijn ongeveer 25% van hun lichaamsgewicht. In die zin zijn maagoperaties zeker effectiever dan een dieet, beweging of vermageringspillen. Daar bestaat een wetenschappelijke consensus over.
Wel is de effectiviteit op lange termijn vandaag nog niet helemaal duidelijk. Het staat vast dat het gewichtsverlies tot tien jaar na de operatie vrij goed standhoudt. Over de effecten op langere termijn bestaan daarentegen niet genoeg onderzoeksgegevens om betrouwbare conclusies te trekken.
Een maagverkleining: doen of niet?
De voordelen van een maagverkleining zijn onmiskenbaar. De operatie biedt de kans op een gezonder en langer leven. Zwaarlijvigheid vermindert immers de levensverwachting. Na een maagverkleining krijg je aandoeningen zoals diabetes en een verhoogd risico op infarcten beter onder controle.
Maar de mogelijke nadelen mogen niet worden onderschat. De ingreep brengt vaak complicaties met zich mee. Bovendien bestaat het risico om op termijn weer bij te komen.
Maagoperaties worden ook bij ernstig overgewicht beschouwd als een uitzonderlijke maatregel. Weeg dus eerst goed de voor- en nadelen af, want een maagverkleining is een ingrijpende operatie.
