Lang (onbeschermd) zonnebaden is geen goed idee, dat weet iedereen. Smeren is dus de boodschap. Al bestaan er wel enkele hardnekkige fabels over zonnen en het correct gebruik van zonnecrème. We helpen er enkele de wereld uit.

Eerst dit: veel mensen onderschatten nog steeds de kracht van uv-straling en zitten te lang (onbeschermd) in de zon. Dat kan leiden tot een ernstig verbrande huid, een zonnesteek of hitteslag, en zelfs huidkanker.

Daarnaast bestaan er tal van fabels over het correct gebruik van zonnecrème. Wij nemen er 3 onder de loep.

Fabel: zolang je zonnecrème gebruikt, is er geen probleem

Zonnecrème blokkeert niet al het schadelijke uv-licht. De zogenaamde ‘total sun block’ factor 50 vermindert het risico op kwaadaardige huidtumoren, maar neemt het niet helemaal weg. Zodra de huid bruin wordt, ontstaat er al genmutatie, wat tot huidkanker kan leiden.

Wist je trouwens dat er twee soorten uv-stralen zijn?

• UVA-stralen (de ‘A’ staat voor ‘aging’) zijn er altijd, ook ‘s winters of bij bewolkt weer. Ze dringen door wolken en glas, en beschadigen je huid op lange termijn. UVA-stralen veroorzaken veroudering en pigmentstoornissen, en kunnen leiden tot huidkanker en zonneallergieën.
• UVB-stralen (de ‘B’ staat voor ‘burning’) vormen 5% van de UV-stralen die de aarde bereiken. Ze dringen door in de opperhuid, die verbrandt. Daarnaast kunnen ze ook allergische reacties en huidkanker uitlokken.

Wees je er dus steeds van bewust dat de zon er altijd is, ook als ze niet direct schijnt.

Extra beschermende maatregelen tegen zonlicht blijven dus noodzakelijk.

Tips voor verstandig zonnen

• Smeer steeds een laagje zonnecrème als je naar buiten gaat, ook als je achter glas in de zon zit (bijvoorbeeld in de auto) of als je in de schaduw zit. Bomen, parasols en zonneschermen laten nog vrij veel uv-straling door.
• Zand, water en sneeuw weerkaatsen de zonnestralen. Wees dus extra voorzichtig aan het strand, want daar verbrand je wel degelijk sneller.
• Kleren blijven de beste bescherming. Het meest geschikt is dunne kledij met lange mouwen.
• Vergeet ook je hoofd niet: een pet of een hoed met een brede rand beschermt je hoofdhuid en nek tegen de zon.

Fabel: zonnecrème veroorzaakt huidkanker

Uit onderzoek blijkt dat mensen die zonnecrème gebruiken, vaker huidkanker krijgen – vooral melanoom. Er is echter geen rechtsreeks verband tussen beide. Mensen die zonnecrème gebruiken, zonnebaden wellicht vaker en langer, en dus onveiliger.

Bovendien wordt zonnecrème vaak niet gebruikt zoals het hoort: we gebruiken te weinig crème per insmeerbeurt en smeren ons ook niet vaak genoeg in. Studies tonen immers aan dat correct gebruik van zonnecrème melanoomvorming voorkomt.

Tips voor verstandig zonnen

• Vermijd zonnebaden bij een hoge uv-index. Die is het hoogst tussen 11 uur en 15 uur, en is verder afhankelijk van de hoeveelheid bewolking, stof, vocht en ozon in de atmosfeer, en van je locatie op de aardbol. Om de uv-index te checken, kun je steeds het weerbericht raadplegen.
• Beperk de duur dat je in volle zon zit of ligt tot maximaal 20 minuten.
• Breng de zonnecrème steeds royaal aan. Maak van je hand een kommetje (zoals wanneer je water wil opvangen). Vul je handpalm voor de helft (ruim een halve koffielepel) met zonnecrème voor het gezicht, een hele handpalm (een eetlepel) per arm en been, en twee hele handpalmen (twee eetlepels) voor de romp.
• Neem meerdere tubes of flessen zonnecrème mee. Op één dag aan het strand met vier volwassenen en herhaaldelijk insmeren gaat er meer dan een fles zonnecrème doorheen.
• Breng de zonnecrème regelmatig opnieuw aan, zeker wanneer je tussendoor gaat zwemmen.
• Vergeet ook de ‘verborgen plekjes’ niet, die minder vaak blootgesteld worden aan de zon en daardoor gevoeliger zijn: oksels, knieholtes, de liesstreek, oren, oogleden, voeten en voetzolen.

Fabel: zonnecrème met hoge factor is niet beter dan lage factor

Met een zonnecrème factor 40 of hoger duurt het dubbel zo lang vóór je verbrandt, in vergelijking met een zonnecrème factor 20. Een hoge factor biedt dus meer bescherming.

Zonnecrème met een hoge factor geeft echter een vals gevoel van veiligheid, waardoor je de neiging hebt langer in de zon te blijven.

Tips voor verstandig zonnen

• Gebruik een zonnecrème factor 30 of hoger, maar lig niet langer in de zon dan anders.
• Heb je een bleek huidtype? Gebruik dan zeker factor 50.
• Controleer de houdbaarheidsdatum van de zonnecrème. Is de crème vervallen, dan werkt hij minder goed en kan de uv-straling je huid alsnog beschadigen. Het aantal maanden dat de crème goed blijft na opening, staat op de tube of fles aangegeven met een cijfer en de letter ‘M’ in een open potje.

Heb je een zonneallergie? Dan zijn extra maatregelen nodig om jezelf tegen de zon te beschermen.

Medische revisie: Peter De Smet, Scientific & Medical Education Manager & Bert Hannosset, M.D.