Word jij wel eens geplaagd door roodheid met rode, jeukende blaasjes, bultjes of vlekjes na het zonnen? Dan denk je wellicht spontaan dat je zonnebrand hebt opgelopen. Maar soms is er iets anders aan de hand en heb je te maken met een zonneallergie. Wij vertellen je wat het verschil is tussen de twee en hoe je ze kan voorkomen en verzorgen.

Wat zijn de verschillen?

De verschijnselen van zonneallergie en zonnebrand zijn soms gelijk. Bij beide kunnen namelijk roodheid met vlekjes, rode bultjes en blaasjes optreden. Toch zijn er ook grote verschillen. Het is belangrijk om zeker te zijn met welke van de aandoeningen je te maken hebt, want de behandelingen zijn sterk verschillend.

Zonnebrand

Zonnebrand is een acute reactie van de huid op een overdosis zon. Je huid kreeg te veel ultraviolette stralen te verwerken omdat je ze te lang blootstelde of omdat je ze niet voldoende beschermde. Dit kan ook gebeuren bij het zonnen in een zonnebank of solarium en bij een lichttherapie voor een huidziekte. De gevolgen van zonnebrand variëren naargelang de graad waarin je huid verbrand raakte. Daarbij kan je vier graden onderscheiden.

Bij een eerstegraadsverbranding door de zon is er een lichte roodheid die zes tot vierentwintig uur na de blootstelling aan zonlicht verschijnt. Deze verdwijnt zonder vervellen, meestal binnen één tot drie dagen.

Ben je verbrand in de tweede graad, dan voelt je huid warm tot vurig aan. Een pijnlijke roodheid kan twee tot twaalf uur na blootstelling ontstaan. Normaal verdwijnt die ongeveer op de derde dag met een lichte afschilfering. Deze laat meestal ook een tijdelijke pigmentatie achter.

Bij een derdegraadsverbranding is er sprake van een vuurrode verkleuring, gezwollen huid en erge pijn. In dit geval ontstaat vanaf de vierde dag een totale vervelling met een langdurige verkleuring van de huid en huidoneffenheden. Soms ontstaat er ook een versterkte haargroei op de verbrande plekken.

Ben je verbrand in de vierde graad dan staat je huid vurig rood, ontwikkel je pijnlijke, soms erg grote blaren die beginnen vervellen en die een vlekkige pigmentatie achterlaten.

Uitzonderlijk kan je bij zonnebrand ook verschijnselen krijgen zoals koorts, rillingen, misselijkheid, braken, hartkloppingen en hoofdpijn.

Zonneallergie

Zonneallergie is een abnormale huidreactie met veel jeuk of soms pijn na een milde of normale blootstelling aan het zonlicht. Ook andere lichtbronnen zoals een zonnebank of gloeilampen kunnen dit veroorzaken.

Naast vlekken, bultjes en blaasjes op de plaatsen die de zon zagen, heb je vooral last van jeuk. Anders dan je zou verwachten doet zonneallergie zich vooral vaak voor in de lentemaanden, wanneer je huid nog niet veel zon gezien heeft.

Net zoals andere allergieën, kan zonneallergie je op eender welke leeftijd onverwachts overkomen. Ook wanneer je de zon eerst goed leek te verdragen, kan je allergische reacties op de zon ontwikkelen.

Sommige mensen hebben slechts één keer in hun leven last van zonneallergie. Anderen hebben jaarlijks terugkerende klachten. Evengoed kan de overgevoeligheid met de jaren ook verkleinen of verdwijnen.

Wie loopt er risico op?

Zonnebrand kan je oplopen met allerlei huidtypes, zowel lichte als donkere. Mensen met een donker(der) huidtype kunnen wel langer in de zon zitten zonder zich te verbranden.

Dat ligt anders bij een zonneallergie. Hier lopen mensen met een licht huidtype meer gevaar om het te krijgen. Het gaat dan om mensen met een lichte huidskleur, ros of blond haar en lichte ogen.

Wat kan je eraan doen?

De behandeling en de opvolging van zonnebrand en een zonneallergie zijn erg verschillend.

Wat doen bij een zonneallergie

Bij een zonneallergie trekken de vlekjes en bultjes meestal binnen een paar dagen vanzelf weg. Blijf sowieso het best een tijdje weg uit de zon en bedek je huid liefst goed op de getroffen huiddelen wanneer je de zon toch opzoekt. Mocht je echt veel last hebben van de jeuk, dan kan je huisarts een jeukwerende gel of crème voorschrijven.

Heb je pijn of koorts? Trekt de jeuk niet weg en verminderen de vlekjes niet? Of merk je dat de huiduitslag zelfs verergert of verandert? Roep dan het advies van een huisarts in. Want mogelijk is de huiduitslag te wijten aan meerdere dingen, zoals de combinatie van zon en een geneesmiddel of de combinatie van zon en de aanraking met een plant. Of misschien heb je een heel andere huidaandoening.

Bij terugkerende zonneallergie wordt soms in overleg met een dermatoloog gekozen voor lichttherapie. De resultaten hiervan kunnen helaas wel erg wisselend zijn.

Wat doen bij zonnebrand

Bij een verbrande huid kunnen de gevolgen veel langer zichtbaar en voelbaar zijn. Net als bij zonneallergie blijf je beter weg uit de zon en bedek je de verbrande huid goed mocht je toch de zon in gaan. De behandeling zelf verschilt naargelang de graad van de verbranding.

Bij een eerste en tweede graadsverbranding is het vooral zaak om de huid te koelen met een koude, natte handdoek. Gebruik nadien ook een aftersun gel zoals Calendeel. Heb je pijn, dan kan je eenvoudigweg een pijnstiller innemen. Bij eventuele jeuk kan je een jeukwerende gel of crème aanbrengen.

Bij een derde- en vierdegraadsverbranding moet je de verbrande lichaamsdelen eerst langdurig (tien à vijftien minuten) onder lauw, stromend water houden. Ben je op grote delen van je lichaam verbrand, dan kan je ook een lauwe douche nemen. Drink ten slotte twee tot drie liter per dag want je lichaam heeft veel vocht nodig.

Hoe voorkomen?

Als je verstandig zont, kan je een zonneallergie en zonnebrand voorkomen. Daarbij hou je best rekening met meerdere dingen.

• Vermijd de zon tussen 12 en 15 uur.
• Laat je huid wennen aan het zonlicht. Zit de eerste keer bijvoorbeeld slechts 20 minuten in de zon en bouw daarna langzaam op.
• Zoek vaak de schaduw op.
• Draag in de volle zon een hoed en beschermende kledij.
• Gebruik zonnebrandmiddel met minimaal factor 30.
• Breng dit aan 30 minuten vóór je de zon ingaat.
• Herhaal het smeren om de 2 uur of na een inspanning zoals sporten of zwemmen.

Weet goed dat een zonnebrandmiddel niet bedoeld is om langer in de zon te kunnen zitten, wel om je huid te beschermen tegen verbranding wanneer je in de zon zit. Gebruik eventueel UV-werende vrijetijds- of zwemkledij om de kans op zonnebrand nog meer te vermijden.

Heb je een licht huidtype, wees dan extra voorzichtig. Beperk je zonne-uren en smeer je huid in met factor 50. Bedek je huid en je hoofd zeer goed. Zorg er ook voor dat je huid op de sterkste zonne-uren voldoende bedekt is. En vergeet niet: ook op een bewolkte dag kan je huid verbrand raken.

Ontdek nog meer over vormen van huidirritatie.

REFERENTIES

• gezondheid.be
• gezondheidenwetenschap.be
• huidarts.com
• thuisarts.nl

Medische revisie: Peter De Smet, Scientific & Medical Education Manager & Bert Hannosset, M.D.