Oorpijn bij jonge kinderen, het is een veel gehoorde klacht. Hoewel de oorpijn meerdere oorzaken kan hebben, gaat het zeer vaak over een ontsteking van het middenoor. Vaak geneest het oor vanzelf. Wij vertellen je wat je zelf kan doen en wanneer je naar de arts moet.

Wat betekent oorpijn?

Oorpijn bij kinderen jonger dan vijf jaar is bijna altijd het gevolg van een acute ontsteking van het middenoor, de ruimte net achter het trommelvlies.

Toch kan oorpijn bij kinderen ook veroorzaakt worden door andere aandoeningen. Denk daarbij aan een ontsteking van het uitwendige oor, maar evengoed aan een ontsteking van de amandelen of een tandaandoening.

Op welke leeftijd duikt het vooral op?

Oorontstekingen komen heel erg vaak voor bij kinderen jonger dan vijf jaar, het vaakst bij kinderen tussen zes maand en twee jaar, met een piek rond één jaar. Uit cijfers blijkt dat hoe jonger het kind is bij de eerste oorontsteking, hoe groter de kans dat het meerdere middenoorontstekingen krijgt.

Bij kinderen ouder dan vijf jaar komt een middenoorontsteking minder voor. Na de puberteit komt een middenoorontsteking zelfs bijna niet meer voor.

Hoe ontstaat een middenoorontsteking?

Een middenoorontsteking begint doorgaans met een infectie van de bovenste luchtwegen zoals een verkoudheid. Bij een luchtweginfectie zwelt het slijmvlies van de neus-/keelholte op. Hierdoor kan de buis van Eustachius – die de verbinding vormt tussen de neus-/keelholte en het middenoor – verstoppen. Virussen of bacteriën vanuit de neus of keel kunnen zo het middenoor binnendringen en een ontsteking veroorzaken. Bij kinderen gebeurt dit gemakkelijker omdat de buis van Eustachius nog niet volgroeid is.

De gesloten omgeving van het middenoor, is de perfecte broeihaard voor virussen en bacteriën die er gevangen zitten. Door de ontsteking kan vocht ontstaan in het middenoor. Vocht dat niet weg kan omdat de buis van Eustachius dichtzit. Die ophoping van vocht geeft druk op het trommelvlies. Het is die druk die veel pijn kan doen.
Bepaalde factoren zouden bij baby’s een middenoorontsteking in de hand werken. Zo zouden passief roken, het gebruik van een fopspeen en het niet of beperkt geven van borstvoeding een impact hebben. Ook het verblijf in een crèche onder de leeftijd van zes maanden zou hiertoe kunnen leiden. De baby komt dan immers direct in contact met de ziektekiemen van andere baby’s waardoor die makkelijk een infectie kan oplopen. Ten slotte is er ook een mogelijk genetische aanleg.

Symptomen van een middenoorontsteking

Soms geeft een middenoorontsteking helemaal geen klachten maar meestal wel. De meest voorkomende klacht is hevige oorpijn. Dit uit zich bij kleine kinderen in het rollen met het hoofd of het naar de oren grijpen. Koorts, een ziek gevoel, en moeilijk slapen zijn ook vaak aanwijzingen.

Peuters kunnen ook buikpijn of diarree krijgen en zelfs braken. Dan zijn ze hangerig en hebben ze geen eetlust. Baby’s drinken minder goed, zijn soms prikkelbaar en slapen onrustig.
Of
Soms is er gehoorverlies, wat meestal spontaan overgaat na enkele weken of maanden. Soms raakt het trommelvlies geperforeerd en loopt het ontstekingsvocht naar buiten. Dan spreken we van een loopoor. Vaak zit daar wat bloed bij.

Bij ongeveer de helft van de kinderen kan na enkele weken een zogenaamd lijmoor of glue-ear optreden. Dan wordt het vocht in het middenoor dikker, slijmerig en kleverig, waardoor de afvoer via de buis van Eustachius bemoeilijkt wordt. Dit doet de druk toenemen, wat pijn kan veroorzaken en zelfs tot gehoorverlies kan leiden.

Wanneer neem je best contact op met een arts?

De ergste klachten zijn vaak binnen twee tot drie dagen over en meestal geneest het oor vanzelf.

Eventuele slechthorendheid verdwijnt meestal na enkele weken of maanden.
Ook een loopoor geneest vaak spontaan binnen de twee weken. Wel wordt aangeraden om de dokter te laten vaststellen of het gaatje weer is dichtgegroeid. Zelfs een lijmoor herstelt meestal spontaan maar dit kan tot tussen drie maanden en een jaar duren.

Bij kinderen jonger dan twee jaar echter kunnen de klachten aanhouden. Wanneer de koorts en/of pijn na drie dagen nog niet verminderd zijn of wanneer het oor wat van het hoofd lijkt te gaan staan , dan consulteer je best een arts.

Je gaat best ook naar een arts wanneer je kind:

• jonger is dan 6 maanden
• jonger is dan 2 jaar en pijn heeft aan beide oren
• suf is en/of slecht drinkt
• drukpijn achter het oor heeft
• hoofdpijn en/of nekpijn heeft
• een ooroperatie gehad heeft
• huiduitslag, abnormale slaperigheid of een gestoorde ademhaling heeft
• voor de derde keer in een jaar oorpijn heeft
• al langer dan een week een loopoor heeft
• het syndroom van Down heeft
• zijn oor van het hoofd gaat afstaan

Voor sommige kinderen is een oorontsteking echt gevaarlijk. Het gaat dan om kinderen met anatomische afwijkingen zoals bij het syndroom van Down of een gespleten gehemelte, kinderen die een ooroperatie hebben ondergaan en kinderen met een gebrekkig immuunsysteem.

Referenties

• https://www.gezondheidenwetenschap.be/richtlijnen/acute-middenoorontsteking-bij-kinderen-behandeling-opvolging-en-preventie
• https://www.gezondheid.be/index.cfm?fuseaction=art&art_id=22629
• https://richtlijnen.nhg.org/standaarden/otitis-media-acuta-bij-kinderen
• https://www.thuisarts.nl/oorpijn/mijn-kind-heeft-oorpijn

Medische revisie: Peter De Smet, Scientific & Medical Education Manager & Bert Hannosset, M.D.